‘Ik dacht dat suïcidale gedachten normaal waren’

‘Als uit het niets viel ik flauw op een verjaardag. Allerlei fysieke testen volgden, maar vertoonden niks afwijkends. Toen zei de huisarts: “Zullen we het dan maar eens over jouw mentale gezondheid hebben?” Ik wist niet waar hij het over had…’
Fieke heeft maatschappelijk werk gestudeerd; psychologie en psychiatrie waren onderdeel van haar opleiding. ‘Maar mijn eigen probleem herkende ik notabene niet.’
En dat het iets serieus’ was, bleek wel uit een depressietest waar ze hoog op scoorde; 22 van de 25 punten maar liefst.
‘Over mijn leven lag inderdaad een grijze sluier. Maar ik heb oprecht altijd gedacht dat het normaal was om je slecht te voelen en suïcidale gedachten te hebben. Tot ik een antidepressivum kreeg. Toen kreeg de wereld voor het eerst sinds mijn puberteit ineens wat kleur. Ik genoot ineens van kleine dingen; ik zag bloemen bloeien en hoorde vogeltjes fluiten.’
Maar daarmee was ze er nog niet, zo bleek.

Destructief in relaties

Want al verbeterde Fiekes stemming dankzij medicatie, met haar gedrag bleef ze worstelen. Met name binnen relaties.
‘Zeker bij liefdesrelaties vertoon ik destructief gedrag als ik me slecht voel. Ik ga onaardig doen en claimen of juist afstoten. Ik heb voldoende kennis opgedaan uit mijn opleiding, werk en therapieën om te weten dat dat niet werkt. Maar het tegenstrijdige “doel” is dat ik bevestigd wil krijgen dat iedereen zich uiteindelijk van mij afkeert. Dat beschadigt mezelf, maar ook anderen.’
De therapieën waar ze aan refereert, liepen uiteen van cognitieve gedragstherapie en schematherapie tot mindfulness en lichaamswerk. ‘Maar het meest heb ik geleerd in behandelgroepen. Je hoort meer visies dan van die ene behandelend psycholoog.’
Dat ervaart ze ook bij de bezoekers die ze spreekt bij de organisatie waar ze werkt als ervaringsdeskundige.

Maxima op bezoek

Het betreft ‘Vriendendiensten Deventer’, een organisatie die zich inzet voor mensen met een psychische kwetsbaarheid, op basis van zelfregie en herstel. Mensen zonder indicatie of eigen bijdrage kunnen er aankloppen. Dat zijn er zo’n 80 per dag. De organisatie is complementair aan de reguliere zorg, en vervangt dus geen medicatie of therapie.
‘En dat onze aanpak serieus wordt genomen blijkt wel uit het feit dat Integraal Zorgakkoord onlangs opnam “dat er een landelijk dekkend netwerk moet komen” conform onze Vriendendiensten Deventer.’
Een paar jaar geleden was koningin Maxima een van de bezoekers. ‘Haar bezoek was een vervolg van het winnen van een Appeltje van Oranje’ 2021 door Vriendendiensten, in het kader van het thema “Mentale Kracht”. Ook was het een mooie gelegenheid om in gesprek te gaan over het programma Herstel Dichtbij, dat ter ere van koningin Maxima’s vijftigste verjaardag door het Oranje Fonds i.s.m. MIND is opgericht. Dit draait om initiatieven die ruimte bieden aan psychisch kwetsbare mensen om te werken aan hun eigen herstelproces.’

Levensverhaal vs herstelverhaal

Deze aandacht voor psychische kwetsbaarheid is geen overbodige luxe, vindt Fieke. ‘Daarom is zo’n Week van de Psychiatrie ook belangrijk. Mentale issues moeten meer in de openheid komen.’
Om het zelf als ervaringsdeskundige ook beter bespreekbaar te maken, volgde ze een opleiding. ‘Daar leerde ik over het onderscheid tussen je “levensverhaal” – met de dieptepunten en ellende – en het “herstelverhaal” – de kantelpunten en waar had je wat aan. Want mijn persoonlijke verhaal kan onze bezoekers wel herkenning geven, maar door herstelmogelijkheden te benadrukken, krijgen mensen meer hoop en perspectief.’
Zelf probeert ze openheid in gespreksgroepen te stimuleren. ‘Bij een voorstelrondje, ga ik vaak als eerste. Dan laat ik bijvoorbeeld wat los over m’n depressieve gevoelens en andere dingetjes uit het verleden. Dat zet de toon. Want de volgende deelnemers kiezen dan ook een persoonlijke insteek. Daarmee kom je samen verder dan door te vertellen hoe oud je bent en dat je van katten houdt.’

Altijd weer licht

Over haar toekomstperspectief zegt Fieke: ‘In mijn werk functioneer ik goed, maar privé ben ik niet altijd even stabiel. Wel heb ik gemerkt dat steevast de zon weer gaat schijnen. Er is licht aan het eind van de tunnel, na elke donkere periode. Mijn laatste duurde zelfs zeven maanden, maar dankzij medicatie, therapie en zelfkennis weet ik dat het uiteindelijk weer goedkomt.’