Toegang tot medicijnen steeds meer prioriteit in beleid

Grote, internationale geneesmiddelenbedrijven zetten stappen om medicijnen en vaccins beter beschikbaar te maken in lage- en middeninkomenslanden (LMIC’s). Dit krijgt steeds meer prioriteit in beleid. Tegelijk blijven veel mensen in deze landen moeite hebben om toegang te krijgen tot deze soms levensreddende middelen. Dat blijkt uit de meest recente editie van de Access to Medicine Index.

De tweejaarlijkse Index is een uitgave van de Access to Medicine Foundation, een onafhankelijke non-profit organisatie. De Index beoordeelt twintig grote geneesmiddelenbedrijven op hoe zij de toegang tot medicijnen verbeteren. Dit gebeurt door te kijken naar hun beleid, onderzoeksactiviteiten en de manier waarop zij producten leveren. In de editie van 2024 staat Novartis bovenaan, op de voet gevolgd door GSK. Sanofi sluit de top 3 af.

Belangrijkste conclusies

De Access to Medicine Index somt drie belangrijke uitdagingen op ten aanzien van toegang tot medicijnen en vaccins. De Index doet ook meteen aanbevelingen voor hoe het beter kan.

Ongelijke verdeling van R&D: Slechts 43% van alle klinische proeven vindt plaats in lage- en middeninkomenslanden, terwijl 80% van de wereldbevolking in deze landen woont. Dit betekent dat bij de ontwikkeling van medicijnen soms onvoldoende rekening wordt gehouden met de behoeften van mensen in deze landen. Om medicijnen sneller beschikbaar te maken, zouden er meer klinische studies in LMIC’s uitgevoerd moeten worden.

Productie en levering: Het aantal nieuwe afspraken om medicijnen lokaal te produceren (via vrijwillige licenties) is gedaald. In de vorige Index waren dat er nog zes, in deze Index twee. Dit is een gemiste kans, vooral in landen waar de behoefte aan medicijnen groot is. De Index beveelt dan ook aan om samen te werken met lokale producenten om medicijnen ter plekke te produceren.

Beleid: Veel bedrijven hebben plannen om hun medicijnen toegankelijker te maken, maar de uitvoering ervan gaat niet altijd vlot. Daarnaast stelt de Index dat de impact van de inspanningen niet altijd transparant wordt gerapporteerd. Daarom roept de Index op om transparanter te zijn over resultaten van het beleid, zoals het aantal patiënten dat wordt bereikt.

Top 3

In de Access to Medicine Index 2024 zijn Novartis, GSK en Sanofi de drie koplopers in het verbeteren van de toegang tot medicijnen in LMIC’s. Elk bedrijf pakt dit op een eigen manier aan. Zo rapporteert de Index dat Novartis zich met name richt op Afrika. Met zijn Sub-Saharan Africa Business Unit biedt het bedrijf alternatieven van bestaande medicijnen, zodat ze breder toegankelijk worden. En het bedrijf ontwikkelt bijvoorbeeld een medicijn tegen resistente malaria.

GSK excelleert in samenwerking en het beschikbaar maken van medicijnen, zoals een hiv-behandeling die via een vrijwillige licentie in meer dan 90 landen tegen een lagere prijs kan worden geproduceerd. Daarnaast focust het bedrijf op ziektes als tuberculose en malaria. En Sanofi richt zich via zijn Global Health Unit op grootschalige initiatieven om kwetsbare bevolkingsgroepen te bereiken.

Sleutel

Net achter de top 3 volgen Pfizer, AstraZeneca en Johnson & Johnson als sterke presteerders. Deze bedrijven scoren bovengemiddeld op alle onderdelen van de Access to Medicine Index. Samen laten de bedrijven zien dat samenwerking, innovatie en een duidelijke focus op toegankelijkheid de sleutel zijn tot het aanpakken van gezondheidsongelijkheid. Tegelijkertijd is er nog ruimte om te verbeteren. De aanbevelingen in de Index geven daar richting aan.