Antibioticaresistentie

Urgentie
De COVID 19-pandemie heeft ons allen met de neus op de feiten gedrukt: een onzichtbare ziekteverwekker waar geen behandelingen of vaccin voor bestaat, is in staat de hele samenleving tot stilstand te brengen. Er zijn honderden andere virussen en bacteriën die gevaarlijk zijn voor de menselijke gezondheidszorg. Organismen waar we nu vaak geen goede behandeling voor hebben. Het is belangrijk om als samenleving over een breed arsenaal aan antibiotica te beschikken, om opkomende infecties het hoofd te kunnen bieden. Daarbij moeten we over sectoren heen kijken: infectieziekten stoppen niet bij de mens. Dieren zijn vaak een belangrijke bron van infectie die kan overspringen naar de mens en andere dieren. Nederland ligt aan de wieg van het ‘one health’-concept, waarbij de bedreigingen voor mens en dier gezamenlijk worden opgepakt.

Nieuwe antibiotica
De leden van de VIG zetten zich in om nieuwe antibiotica te ontwikkelen. In juli 2020 hebben meer dan twintig farmaceutische bedrijven de lancering aangekondigd van het AMR Action Fund, dat moet leiden tot de ontwikkeling van 2-4 nieuwe antibiotica in de komende tien jaar. De bedrijven hebben hiervoor één miljard dollar beschikbaar gesteld. Deze financiële ondersteuning is een aanvulling op al bestaande programma’s van overheden en filantropische fondsen, zoals de Bill & Melinda Gates Foundation. Geneesmiddelenbedrijven stellen daarnaast ook kennis en octrooien beschikbaar.

Nieuwe vergoedingsmodellen
Daarnaast hebben overheden en zorgverzekeraars ook een belangrijke rol bij het beschikbaar houden van antibiotica. In de afgelopen jaren zijn meerdere bedrijven die antibiotica ontwikkelen failliet gegaan als gevolg van te lage terugverdienmogelijkheden. Wat niet vreemd is, want we gebruiken de nieuwste antibiotica het liefst pas in situaties waarbij oudere antibiotica niet werken – dit om het opkomen van resistentie te voorkomen. Dat vraagt om nieuwe vergoedings- en businessmodellen voor bedrijven die antibiotica ontwikkelen.

Oplossingsrichting

• Intensiveer de samenwerking tussen overheden, universiteiten, geneesmiddelenbedrijven en universitaire medische centra.
• Versterk het wetenschappelijk onderzoek naar nieuwe antibiotica door voor langere tijd een substantieel onderzoeksbudget ter beschikking te stellen.
• Werk aan een Europees stimuleringskader waarbij ontwikkelaars beloond worden als ze een nieuw antibioticum bij de Europese Geneesmiddelautoriteit EMA registreren
• Moderniseer de diagnostiek in Nederland, zodat sneller duidelijk is welk micro-organisme het ziektebeeld bij een patiënt veroorzaakt. Hierdoor kan een patiënt sneller met het juiste antibioticum behandeld worden en krijgen we sneller inzicht in de verspreiding van infecties onder de bevolking.
• Moderniseer het vergoedingsbeleid voor nieuwe antibiotica, waarbij gebruik gemaakt wordt van nieuwe vergoedingsmodellen.
• Voorkom de verdere verspreiding van resistentie door het lekken van antibiotica in de natuur te stoppen. Verbeter de zuivering van afvalwater en de afvalverwerking in zieken- en verpleeghuizen.

Geef meer aandacht aan de sociale dimensie van infectieziekten en deskundigheidsbevordering. Bundel de krachten van patiënten, medici, gedragswetenschapers, overheid en antibiotica fabrikanten om de informatie over infectieziekten te verbeteren. Versterk de bewustwording over infectieziekten bij zorgpartijen, zodat preventie en behandeling verder verbeteren.

Zie ook het Actieplan Infectieziekten

Bekijk hier de VIG Talk over antibioticaresistentie