Toen ik in 1992 in de kliniek werkte als assistent interne geneeskunde, was het heel gewoon dat patiënten met hiv stierven. Nu hebben deze patiënten een normale levensverwachting. Patiënten met de ziekte van Crohn werden destijds keer op keer geopereerd. Een permanente stoma was voor hen een realistisch toekomstbeeld. Momenteel werk ik op het terrein van de reumatologie. Eind vorige eeuw belandden veel patiënten met reumatoïde artritis vroeg of laat in een rolstoel. Dat komt nu nog maar zelden voor. In 1950 overleden 184 Nederlanders aan kinkhoest, tetanus en polio. Dankzij vaccins waren dat er in 2017 nog maar drie.
Zo kan ik nog wel even doorgaan. De vooruitgang in deze en talloze andere voorbeelden is grotendeels te danken aan nieuwe medicijnen. Je zou daarom denken dat de samenleving ons enorm dankbaar is voor die verbeterde gezondheid. Maar wat lees ik begin februari in NRC? ‘Deze markt is ziek.’ Aanleiding was een NZa rapport waaruit bleek dat ziekenhuizen in 2016 bijna € 2 miljard uitgaven aan dure geneesmiddelen. Dat stond in dat jaar gelijk aan 8,2 procent van de totale uitgaven aan medisch-specialistische zorg.
Verontwaardiging alom, over deze hoge uitgaven. Maar waarom is er amper aandacht voor die andere 92 procent van de ziekenhuisbegroting? En waarom lees ik nooit dat al die prachtige nieuwe geneesmiddelen, die ervoor zorgen dat patiënten ondanks hun ernstige ziekte een veel menswaardiger bestaan krijgen, máár 8 procent van de kosten beslaan? Ik blijf me verwonderen over het gemak waarmee de media de geneesmiddelensector in een hoek plaatsen.
Zo af en toe is er een journalist die zich wat meer verdiept in de cijfers. Wie die moeite neemt, ontdekt al snel dat investeren in medicijnontwikkeling buitengewoon risicovol is. Dat beleggers hierin alleen investeren als het rendement goed is. En dat die rendementen nu juist dramatisch zijn gedaald, de afgelopen jaren.
Gelukkig zijn er nog steeds bedrijven en investeerders die deze risico’s aangaan, hoeveel innovatieve ideeën er onderweg ook sneuvelen. Daardoor zijn ziektes die vandaag nog niet te genezen zijn dat morgen wel.
De vraag is wat we als samenleving willen, als de overheid terugdeinst voor deze grote, riskante investeringen. Willen we kanker en zeldzame ziektes nog beter bestrijden? Willen we een goed medicijn tegen het nog steeds groeiende probleem dat dementie heet? Dan verdient de geneesmiddelensector vooral veel maatschappelijke steun en bijval.
Stefan van der Geest,
medisch directeur Lilly Nederland
Pdf Analyse Financieele Dagblad
