Rode draad is dat de toegang van Nederlandse patiënten tot nieuwe en bestaande medicijnen onder druk staat.
Vijf knelpunten bij toegang
Bij de toegang tot nieuwe geneesmiddelen signaleert de VIG vijf knelpunten. Die knelpunten gaan over de sluis, de Horizonscan, het beoordelingskader van het Zorginstituut en beroepsverenigingen, decentrale onderhandelingen van verzekeraars en ziekenhuizen én – als vijfde – de opname in medische richtlijnen.
Bij de sluis, waarin innovatieve medicijnen komen als het ministerie van VWS eerst over de prijs wil onderhandelen, draait het vooral om de doorlooptijden en transparantie. Tijdens de sluisperiode, gemiddeld bijna 600 dagen, zijn geneesmiddelen niet beschikbaar voor de patiënt, tenzij de fabrikant ze gratis ter beschikking stelt. Dit moet en kan anders, zoals blijkt uit landen om ons heen waar patiënten niet de dupe zijn van onderhandelingen tussen de overheid en fabrikanten. De VIG pleit daarom voor meer transparantie over criteria en doorlooptijden en de introductie van een gereguleerde beschikbaarheidsregeling met vergoede aanspraak voor patiënten.
GVS-bezuiniging
Bij medicijnen die al wél in het verzekerd pakket zitten, speelt iets anders. De minister wil hier per 1 januari 2024 een modernisering (lees: bezuiniging) doorvoeren, via het Geneesmiddelenvergoedingssysteem, het GVS. Als dit doorgaat, ontstaan er schrijnende situaties bij grote groepen patiënten. Zo’n 3,3 miljoen patiënten moeten dan vanaf volgend jaar gaan bijbetalen voor hun vertrouwde medicijn. Die bijbetaling varieert van € 5 tot € 250 per jaar, in een tijd waarin veel huishoudens toch al moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen. Tot deze groep behoren circa 200.000 financieel kwetsbare patiënten, die tientallen euro’s per jaar moeten gaan bijbetalen óf overstappen naar een ander, soortgelijk geneesmiddel. Zo’n overstap pakt lang niet altijd goed uit.
Toekomstvisie nodig
Na breed verzet van onder meer patiënten, artsen en apothekers besloot de minister in september om de GVS-modernisering een jaar uit te stellen, naar 1 januari 2024. Maar het is nog steeds niet duidelijk hoe de minister dit wil gaan regelen, en hoe hij tegemoet denkt te komen aan de grote bezwaren van het zorgveld. Het lijkt de VIG verstandiger om deze bezuiniging gewoon af te blazen, en samen met alle betrokken partijen te werken aan een échte modernisering, aan de hand van een toekomstvisie op extramurale farmacie.
