'Medicijnresten in het water is een actueel en urgent probleem en raakt ook mijn werk. Zo veroorzaken pijnstillers weefselschade bij vissen en zorgen anticonceptiemiddelen voor geslachtsverandering bij vissen. Daarnaast bemoeilijken medicijnresten de bereiding van drinkwater', zegt Vereijken, die daar direct aan toevoegt dat de kwaliteit van het Nederlands drinkwater zeer hoog is en niet in gevaar is. In het dagelijks leven is Vereijken directeur van het European Water Stewardship, een organisatie die zich bezig houdt met duurzaam watergebruik. Daarnaast heeft hij zitting in het bestuur van het waterschap Zuiderzeeland.<\/p>
Gescheiden werelden
Vanuit zijn werk bij het EWS, raakt Vereijken in de zomer van 2018 betrokken bij een symposium op de Water Campus in Leeuwarden over medicijnresten in het water. 'Ik ontdekte tijdens deze dag dat waterschappen, technologiebedrijven en zorg werelden zijn die elkaar nooit eerder hadden ontmoet', zegt Vereijken. Na afloop waren de reacties enthousiast: 'als we dit eerder hadden geweten over elkaar, dan hadden we al veel eerder aan oplossingen kunnen werken.'
Inzameling verbeteren
Van het één komt het ander en al snel wordt een stuurgroep opgericht met het Wetterskip Fryslan, Wetsus, Medisch Centrum Leeuwarden, gemeente en apotheken, om te werken aan een concrete oplossing voor het terugdringen van medicijnresten in het water. MediSchoon is geboren! Een programma gericht op het verbeteren van de inzameling van ongebruikte medicijnen in Leeuwarden. In eerste instantie een lokaal initiatief, maar meer gemeenten volgen het voorbeeld. Nieuwe partners haken aan zoals Vitens, Provincie Fryslan, Friese Apothekers Vereniging en afvalverwerkers. Gezamenlijk doel: heel Friesland medicijnafval-vrij te maken.
Friesland
'In eerste instantie richten we ons primair op de inzameling van medicijnresten', legt Vereijken uit. 'Stap één is de keten compleet krijgen, dus de afvalinzameling regelen met gemeente, apotheker en afvalverwerker. Vervolgens starten we de publiekscampagne.' Na Leeuwarden, wordt in het najaar van 2018 het concept uitgerold over alle andere gemeenten in de provincie. Al een halfjaar na het starten van de publiekscampagne slaagt Vereijken erin om heel Friesland MediSchoon te krijgen.
Opschalen
En nu wil Vereijken meer: de inzameling van ongebruikte medicijnen in heel Nederland verbeteren. 'In eerste instantie wilden we dat per provincie aanpakken, maar we kunnen nu op zoveel belangstelling rekenen, ook vanuit het ministerie, dat we willen opschalen naar landelijk niveau', zegt Vereijken. 'Waar ik erg enthousiast over ben, is dat we nauwelijks moeite hoeven te doen om mensen te overtuigen mee te doen aan ons initiatief. De bewustwording is er al. De maatschappij beseft dat medicijnresten in water een serieus probleem is. En vanuit dat bewustzijn volgen acties.'
Meer inzicht
Vanuit duurzaamheid is nu ook de geneesmiddelensector aangehaakt bij het initiatief van MediSchoon. Vereijken: 'We zijn inmiddels gestart met de inzameling van ongebruikte medicijnen, maar in een volgende fase willen we gezamenlijk ook graag beter inzicht in de medicijnen die worden ingeleverd. Om welke geneesmiddelen gaat het? Waarom wordt een bepaald geneesmiddel teruggebracht? Is het nodig om daar nog over in gesprek te gaan met de patiënt? Dat soort data willen we gaan verzamelen.' Die achtergrondinformatie kunnen geneesmiddelenbedrijven ook weer helpen bij het vinden van oplossingen voor het verduurzamen van verpakkingen, en sluit aan bij het recent gelanceerde Brancheplan Duurzaam Verpakken dat 15 mei werd gepresenteerd.
Snijvlak
'De netwerken van MediSchoon en de geneesmiddelensector sluiten goed op elkaar aan. Ook hier geldt: we brengen verschillende werelden bij elkaar en op het snijvlak van die werelden volgen de oplossingen', zegt Vereijken. 'Voor de geneesmiddelensector is het lastig om direct bij te dragen aan het terugdringen van medicijnresten in het water omdat het immers niet haalbaar is een makkelijk afbreekbare pil te maken. Maar door aan tafel te gaan zitten met bijvoorbeeld waterschappen of waterzuiveringsbedrijven, kunnen geneesmiddelenbedrijven uitleggen hoe medicijnen in elkaar zitten en hoe ze werken. Op die manier kunnen waterzuiveringsbedrijven veel gerichter werken aan oplossingen. Op dit vlak is er nog heel veel mogelijk.'
