De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), een samenwerkingsverband van 36 landen, publiceerde eind 2018 het rapport Pharmaceutical Innovation and Access to Medicines. Het kreeg tot nu toe niet veel aandacht in de Nederlandse media.
Sprongen vooruit
De OESO staat stil bij de opbrengsten van medicijnen, en noemt daar een aantal voorbeelden van. In de laatste vijftien jaar is de vijfjaarsoverleving van patiënten met acute myeloïde leukemie enorm verbeterd, van minder dan 20% naar ruim 90%. Dit is te danken aan een nieuwe categorie medicijnen: tyrosine kinase remmers. Een ander voorbeeld gaat over hepatitis C. Dat wás de belangrijkste reden voor levertransplantaties, maar is nu in ruim 90% van de gevallen binnen drie maanden te genezen. Ook bij kanker en hiv zijn grote sprongen gemaakt in de behandeling.
Schokeffect
Schouw: ‘Op dit front is dus veel goed nieuws te melden, waarover je helaas vrij weinig leest. Er is overigens geen reden om genoegzaam achterover te leunen, want de resterende uitdagingen zijn groot.’
Zo stelt de OESO dat veel landen niet klaar zijn voor nieuwe medicijnen die van cruciaal belang zijn voor grote patiëntgroepen. De organisatie noemt het voorbeeld van DAA’s tegen hepatitis C, die in 2013 een schokeffect teweeg brachten op landelijke budgetten.
Toekomstbestendig
Budgetimpact is zeker een aandachtspunt, beaamt Schouw, aan de hand van een ander voorbeeld. Farmaceutische bedrijven vorderen gestaag bij de zoektocht naar een goed medicijn tegen Alzheimer, waar nu al bijna 300.000 Nederlanders aan lijden. Die zoektocht duurt al drie decennia.
Schouw: ‘Mogelijk hebben we over enkele jaren een probaat middel tegen deze onterende ziekte, maar is ons vergoedingsstelsel daar dan klaar voor, gezien het grote aantal patiënten en de hoge ontwikkelkosten? En is ons stelsel van registratie en vergoeding klaar voor de nieuwe opties die personalised medicine biedt? Die toekomstbestendigheid is echt een onderwerp waar we samen naar moeten kijken, met de overheid, het CBG en verzekeraars.’
Geen ‘quick fixes’
De OESO benadrukt dat het zeer belangrijk is dat overheden, ziekenhuizen, verzekeraars en patiënten meer vertrouwen hebben in de geneesmiddelensector. Daarvoor is nodig dat alle betrokkenen een beter inzicht krijgen in het proces van geneesmiddelenontwikkeling. En dat er een brede, gezamenlijke dialoog wordt opgezet over de juiste innovaties, voor de juiste patiënten, tegen de juiste prijzen. Daarvoor zijn geen quick fixes, zegt de OESO. Elke oplossing heeft voor- en nadelen, soms is het bovendien nodig om over de grens te kijken en samen te werken met andere landen.
Uit het hart
‘Dat is mij uit het hart gegrepen’, zegt Schouw. ‘Je ziet de laatste tijd steeds meer een focus op kosten. Dat is verleidelijk, maar het gaat helaas vaak gepaard met een korte termijn blik. We moeten een veel structureler en grondiger debat aangaan, om samen een toekomstbestendig systeem te ontwerpen.’
OESO-rapport
