Hoe groot is dat probleem van vervalste pillen eigenlijk? Vos: ‘Exacte cijfers ontbreken, maar volgens schattingen is ongeveer 1% van alle geneesmiddelen vervalst. De risico’s zijn toegenomen doordat steeds meer mensen via internet pillen bestellen bij een onbekende aanbieder. Ruim een jaar geleden nam de Nederlandse douane 50.000 vervalste geneesmiddelen uit 103 landen in beslag, in slechts vijf dagen tijd. Dit waren overigens geen internetbestellingen. Maar vervalsingen vormen een reëel probleem.’
Gezondheid
Bij sommige medicijnen zijn relatief veel neppillen in omloop. Dat geldt bijvoorbeeld voor erectiemiddelen, slaap- en kalmeringspillen, medicijnen tegen depressie, sterke pijnstillers en afslankmiddelen.
‘Het punt is dat je als patiënt moet kunnen vertrouwen op de werkzaamheid en de veiligheid van een geneesmiddel’, zegt Vos. ‘Het slikken van een neppil kan ernstige gevolgen hebben voor je gezondheid.’
Een bekend en schrijnend voorbeeld is het levensreddend nierkankergeneesmiddel waarvan enkele jaren geleden een vervalste versie werd aangetroffen in drie Nederlandse ziekenhuisapotheken.
Vanaf zaterdag
Elke nieuwe verpakking van receptplichtige medicijnen die vanaf zaterdag 9 februari in Nederlandse apotheken komt, moet een unieke code bevatten. Dit is een blokjescode, met daarin een productcode, batchnummer, houdbaarheidsdatum en uniek serienummer.
Alle 44 geneesmiddelenbedrijven die lid zijn van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen voldoen vanaf zaterdag aan de gestelde eisen, hebben zij laten weten. Zij plaatsen de unieke codes in een Europese database.
Aanpassingen
Achter de schermen is binnen Europa al enkele jaren hard gewerkt, om de introductie van deze code soepel te laten verlopen. De wet die hier achter zit, de Falsified Medicines Directive (FMD), geldt in alle landen van de Europese Unie. Dat betekent dat fabrikanten hun verpakkingen wereldwijd hebben aangepast. Daarnaast moesten groothandels en apothekers hun computersystemen en werkwijze aanpassen.
Kosten
Vanaf 2016 werken de betrokken brancheorganisaties (Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen, Bogin, BG Pharma en KNMP) intensief samen aan dit project. Dat doen zij binnen de Stichting Nederlandse Medicijn Verificatie Organisatie (NMVO), waar Carla Vos een van de bestuursleden is. In totaal kostte invoer van deze Europese wet in Nederland miljoenen euro’s. Deze kosten zijn gedragen door de gezamenlijke geneesmiddelenfabrikanten.
Patiënt
Wat merkt de patiënt er precies van? Vos: ‘Als het goed is, heel weinig. Zodra de apotheker de medicijnen van de groothandel ontvangt, scant hij de verpakking. Dan ziet hij meteen of het medicijn en het serienummer door het systeem worden herkend. Wanneer dat niet zo is, krijgt de apotheker een signaal.’
Ook als de apotheker na 9 februari een rood signaal krijgt, mag hij voorlopig het medicijn toch gewoon uitgeven, mits hij ervan overtuigd is dat product en leverancier veilig zijn.
Overgangsperiode
Die overgangsperiode duurt waarschijnlijk vier maanden, en is erop gericht de patiënt zo min mogelijk hinder te laten ondervinden van de nieuwe werkwijze. Nederland is het eerste Europese land waar een overgangsregeling is afgesproken.
De NMVO en het ministerie van VWS, de inspectie en het CBG (College ter Beoordeling van Geneesmiddelen) controleren vanaf de eerste dag intensief of iedereen zich aan de nieuwe regels houdt, zodat het systeem snel optimaal functioneert.
Internet
Vos: ‘Vervalsingen via de reguliere weg worden op deze manier zo veel mogelijk voorkomen. Frauduleuze internetapotheken pakken we hier helaas nog niet mee aan. Daar wordt apart naar gekeken. Maar dit is een belangrijke eerste stap in de strijd tegen vervalsingen.’
Website KNMP – veelgestelde vragen
Website NMVO
Filmpje over vervalste geneesmiddelen
Check online aanbieders
