GSK neemt opnieuw de eerste positie in op de ranglijst van deze Index. Johnson & Johnson en AstraZeneca nemen nu respectievelijk de tweede en derde positie in. De tweejaarlijkse Index is een uitgave van de Access to Medicine Foundation, een onafhankelijke non-profit organisatie, die gefinancierd wordt door de Nederlandse en Britse overheid, de Bill & Melinda Gates Foundation, de Leona M. and Harry B. Helmsley Charitable Trust en AXA Investment Managers.
Meer beleid en plannen
Uit het nieuwe rapport blijkt dat er inmiddels voor 77% van de potentiële nieuwe producten in de laatste stadia van onderzoek en ontwikkeling (R&D) een plan klaarligt om de toegang na productlancering te bevorderen. In de vorige index was dit slechts 40%. Ook doen bedrijven steeds meer om hun bestaande producten toegankelijk te maken. Voor 83% van de beoordeelde producten is er nu actief beleid, terwijl dit bij de vorige editie van de Index op 58% lag.
Kruispunt
Nu het ergste van de COVID-19 crisis achter ons lijkt te liggen, staan farmaceutische bedrijven op een kruispunt, aldus Access to Medicine. Lessen die we geleerd hebben uit deze pandemie, kunnen nu van cruciaal belang zijn bij het dichten van de kloof bij toegang tot medicijnen. ‘Farmaceutische bedrijven zijn in actie gekomen nadat de ongelijke toegang tot medicijnen door COVID-19 nog duidelijker is blootgelegd, en beloven dit in veel landen aan te pakken’, zegt Jayasree K. Iyer, CEO van de Access to Medicine Foundation. ‘Als ze deze ambities waarmaken en patiënten snel en met grote aantallen kunnen bereiken, kan dat een doorbraak betekenen in de hardnekkige ongelijkheid binnen de wereldgezondheidszorg.’
Strategie
Alle 20 onderzochte farmaceutische bedrijven rapporteren dat ze een toegankelijkheidsstrategie hebben voor arme landen. Die strategie is bij 19 van de 20 bedrijven ook onderdeel van de algemene bedrijfsstrategie. De Index laat voorbeelden zien van bedrijven die een verbeterslag maken op het gebied van toegankelijkheid en distributie in lage- en middeninkomenslanden. GSK, Pfizer en Takeda vallen daarbij volgens Access to Medicine op door de krachtige aanpak waarmee ze ongelijkheid willen verminderen en eerlijke toegang creëren voor een aantal specifieke producten.
Vanaf fase 2
Om ervoor te zorgen dat mensen in lage- en middeninkomenslanden zo snel mogelijk na productlancering toegang hebben tot nieuwe en innovatieve geneesmiddelen en vaccins, is het goed als bedrijven vanaf fase 2 in de R&D-pijplijn een toegangsplan voor hun producten hebben. Zes bedrijven – Astellas, Boehringer Ingelheim, Johnson & Johnson, Merck KGaA, Novartis en Takeda – hebben nu toegangsplannen opgesteld voor alle R&D-projecten die in dat vergevorderde stadium zijn. Het is de eerste keer dat er überhaupt bedrijven zijn die deze mijlpaal bereiken.
Ambitieuze plannen
‘Hoewel er dus zeker vooruitgang wordt geboekt, is die wereldwijd niet eerlijk verdeeld’, schrijft Access to Medicine in haar persbericht. ‘Nog steeds worden de allerarmste landen vaak over het hoofd gezien. Pfizer en Sanofi geven wel aan ambitieuze plannen voor deze landen te hebben. Als die daadwerkelijk worden omgezet in actie, kan dat veel betekenen voor de mensen onder wie de nood het hoogst is’, aldus Acces to Medicine. ‘Ook met het toenemende risico op opkomende infectieziekten zullen meer bedrijven moeten investeren in R&D voor meer van deze ziekten. Daarnaast moeten ze ervoor zorgen dat er al tijdens de ontwikkeling van deze producten toegangsplannen komen te liggen voor mensen in arme landen’.
Serieus oppakken
‘De geneesmiddelensector werkt niet alleen voor de maatschappij, we maken er ook deel van uit’, zegt Gerard Schouw, directeur Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen (VIG). ‘We zijn ons daarbij steeds scherper bewust van onze maatschappelijke verantwoordelijkheid. De wereld vráágt dat ook van ons, en terecht.’ COVID-19 was in dit opzicht een indringende reminder, stelt Schouw. ‘Onze vaccins hebben tot nu toe al tientallen miljoenen levens gered. Maar de eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat ze niet in alle landen even snel beschikbaar waren. Het is goed om te zien dat onze lidbedrijven meer gelijkheid in toegang zo serieus oppakken en vooruitgang boeken. En tegelijkertijd onderschrijven we de conclusie van Access to Medicine: er is nog veel werk aan de winkel.’
