Het is deze week de Week van ons Water. Veel Nederlanders denken dat wij zo’n beetje het schoonste (kraan)water van de wereld hebben. Waar mensen in andere landen voor schoon water naar de supermarkt moeten, zetten wij gewoon de kraan open. Inmiddels weten we steeds beter dat dit Hollandse chauvinisme enigszins misplaatst is. Het gaat helemaal niet zo goed met de kwaliteit van ons grond- en oppervlaktewater. En om daar gezond kraanwater van te maken, moet heel wat werk verzet worden. Er zijn zo’n 350 waterzuiveringsinstallaties in ons land en het kost jaarlijks meer dan een miljard euro om ervoor te zorgen dat we uit iedere kraan schoon water kunnen krijgen.
Een grote vervuiler van het water is de zorg, bijvoorbeeld door medicijnresten. Dat komt niet omdat pillen allemaal zo schadelijk zijn, maar omdat er zo’n 11,5 miljoen Nederlanders dagelijks één of meerdere medicijnen slikken. Dat enorme volume brengt ook vervuiling met zich mee, omdat medicijnresten via het plassen in het riool verdwijnen en doordat mensen overtollige pillen door de wc spoelen. Neem iemand als Jurre.
De negatieve effecten van sommige medicijnresten die in het grondwater en de bodem terecht komen, kunnen in bepaalde gevallen ook tot schade aan dieren en planten leiden. Het RIVM noemt bijvoorbeeld hormonen, of de antidepressiva van Jurre, die van vissen overmoedige dieren maakt die enthousiast hun belagers tegemoet zwemmen. De exacte effecten kennen we vaak niet, aldus het RIVM, maar het is wel iets om serieus te nemen.
De professionele partners in de zorg- en waterketens zijn al langer bezig met dit onderwerp. Er zijn geen zwart-wit oplossingen, want de grondstoffen voor onze medicijnen hebben essentiële medische voordelen. Die kan je niet zomaar weglaten.
Het begint allemaal met het verzamelen en delen van (meer) data over de ‘voetafdruk’ van medicijnen. Daarvoor is nog veel werk aan de winkel. Het vraagt ook om openheid van farmaceutische bedrijven en anderen. Die bereidheid begint gelukkig steeds meer te groeien. Daarnaast zijn voorlichting en bewustwording essentieel, allereerst binnen de zorgketen. Denk bijvoorbeeld ook aan de zorgverzekeraars, die verduurzaming kunnen stimuleren door het voeren van een ‘groen’ inkoopbeleid. Ook artsen willen steeds meer rekening houden met bewust gebruik van medicatie. Wat enorm zou helpen is een soort geneesmiddelenvariant voor de ‘nutriscore’, die artsen helpt om een gezonde en groene keuze te kunnen maken. Daar werken wij graag aan mee.
Natuurlijk moeten we ook de patiënten meenemen, zeg maar wij allemaal. Bijvoorbeeld doordat we leren hoe je meer duurzaam met medicijnen kunt omgaan, dat je pillen die over zijn na een behandeling -of niet meer houdbaar- ook kunt terugbrengen naar de apotheek.
Een meer duurzaam medicijngebruik begint bij jezelf. Wees geen Jurre.
