Sinds ik drie jaar geleden ben gestart als programmamanager van de Coalitie Duurzame Farmacie, met als missie de medicijnketen verduurzamen, heb ik me verbaasd over the race to the bottom; de enorme focus op de laagste prijs voor een medicijn. Telkens weer moet het nog goedkoper. Zo pushen zorgverzekeraars via contracten apothekers om, patiënten voor een halfjaar tot een jaar aan medicijnen mee te geven, uit oog van efficiency. Hierbij wordt niet alleen voorbij gegaan aan de enorme maatschappelijk waarde van geneesmiddelen, maar ook aan de mogelijke bij-effecten ervan op het milieu, zoals medicijnresten in water, de impact van verpakkingen en de verspilling.
Alleen al in Nederland wordt jaarlijks voor meer dan 100 miljoen euro aan medicijnen weggegooid. En dat is alleen nog maar de hoeveelheid ongebruikte medicatie die wordt ingeleverd bij de apotheek. Ik vind dat zeer zorgelijk, zeker in deze tijd waarin er regelmatig berichten verschijnen over dreigende medicijntekorten, onder andere als gevolg van de coronapandemie.
Je gunt ongebruikte medicijnen eigenlijk nog een tweede leven. En daar sta ik niet alleen in. Binnen de Coalitie Duurzame Farmacie heeft de VIG het initiatief genomen voor een haalbaarheidsstudie naar de mogelijkheden hiervoor op juridisch, logistiek, financieel en technisch gebied. Een mooie oplossing, mits we er ook aan de voorkant alles aan doen om verspilling te voorkomen.
Het opnieuw uitgeven van geneesmiddelen is alleen haalbaar voor een relatief kleine groep dure geneesmiddelen. De motieven om die verspilling terug te dringen zijn veelal economisch van aard. Niet gek, als je ziet wat sommige behandelingen kosten die in de prullenbak belanden. Maar als ik met mijn groene bril kijk, dan maakt het voor de natuur niet uit hoe duur een geneesmiddel is, maar telt veel meer de ecologische effecten van de werkzame stof in het oppervlaktewater, de CO2-uitstoot bij de productie en distributie, de transportroutes, en gebruikte verpakkingsmateriaal etc. De meeste milieuwinst valt te behalen bij het terugdringen van de verspilling van de grote bulk generieke geneesmiddelen – vanwege het grote volume – met een prijs die vaak lager is dan een coffee to go.
Zolang we voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten, blijft het dweilen met de kraan open. Als we verspilling echt serieus nemen, dan vraagt dat om een inspanning én investering van eenieder in de medicijnketen.
De Coalitie Duurzame Farmacie wil daar graag bij helpen. We werken op dit moment aan een toolkit met voor alle ketenpartners praktische tips en voorbeelden om verspilling van medicijnen te voorkomen. Met als uitgangspunt: Sta stil bij elke pil. Wie kan daar nou tegen zijn? Wie weet slagen we erin om van een dubbeltje een kwartje te maken.
Brigit van Soest-Segers
(programmamanager Coalitie Duurzame Farmacie)
PS. Meer weten over verspilling en andere initiatieven van de Coalitie Duurzame Farmacie gericht op verduurzaming van de medicijnketen? Lees hier het jaaroverzicht 2021.
