Geen enkel land ter wereld heeft zoveel grondstoffen voor medicijnen als China. En circa 80% van de wereldproductie van medicijnen komt uit China en India. Dat maakt ons kwetsbaar. In 2020, kort na het uitbreken van de coronacrisis, zetten lockdowns en handelsbeperkingen de import van medicijnen uit het Verre Oosten onder druk. In Europa gingen veel stemmen op om productie van onder meer medicijnen terug te halen uit de lagelonenlanden. Daarom presenteerde de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen (VIG) dat jaar het achtpuntenplan ‘Nederland als medicijnhub’.
Inmiddels zijn we ruim twee jaar verder. De effecten van de oorlog in de Oekraïne op de energiemarkt toonden keihard aan hoe afhankelijk onze economie is van Rusland. Gas en olie zijn nu, meer dan ooit, geopolitieke wapens. Intussen verstevigt in China de president zijn greep op het land. De verhoudingen tussen China en westerse landen zijn gepolariseerd, wat niet per se geruststellend is voor patiënten die afhankelijk zijn van medicijnen voor hun welzijn. En soms zelfs voor hun leven.
Nederland telt een aantal fabrieken die essentiële geneesmiddelen produceren, bijvoorbeeld in Leiden, Oss en Hoofddorp. De afgelopen jaren zijn er al honderden miljoenen geïnvesteerd in fabrieken voor nieuwe vaccins, geneesmiddelen en gen- en celtherapieën. Nederland fungeert ook als toegangspoort voor Europa. Dat alles is niet alleen goed voor onze gezondheid, maar ook voor onze economie. We verdienen per saldo € 15 miljard per jaar aan productie en transport van medicijnen. Hiermee bekleden we een vierde plaats in Europa, na Ierland, Zwitserland en Duitsland.
Maar er liggen nog meer kansen voor het grijpen! Ik pik er in deze blog graag twee punten uit. Ten eerste zou het goed zijn als we een nationaal centrum geneesmiddelproductie oprichten. Daarin kunnen publieke en private partijen samen knelpunten identificeren en oplossen, en richting geven aan het beleid van de Nederlandse overheid.
Het tweede actiepunt gaat over het verduurzamen van onze productie. Moderne fabrieken in ons land, zoals die van Janssen in Leiden en Kite in Hoofddorp, draaien binnenkort volledig op groene energie. Zware chemicaliën spelen daarbij nauwelijks nog een rol. Dit is perfect in lijn met de verduurzaming die de Nederlandse geneesmiddelensector aan het invullen is. Participatie in de Europese IPCEI-regeling kan de financiering van die vergroening eenvoudiger maken. Maar daarvoor is het wel nodig dat het IPCEI-budget wordt uitgebreid. De minister van EZK kan daar op aandringen.
Volgens een oud Nederlands gezegde moet je het dak repareren als de zon schijnt. Om in die beeldspraak te blijven: donkere wolken pakken zich boven ons samen. Laten we in actie komen vóórdat het stortregent en we in een absolute crisissituatie belanden. We hebben nu nog opties!
Gerard Schouw, directeur Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen
CBS: aandeel van China in goederenimport verder toegenomen in 2021
