Een mooi voorbeeld hiervan is een zaak waar ik al jaren voor strijd: het versnellen van de procedures voor klinisch onderzoek naar gen- en celtherapieën. Oftewel de regeling Genetisch Gemanipuleerde Organisme (GGO) en de rol van het 'GenLoket'. De hele wereld is naarstig op zoek naar een geneesmiddel of vaccin voor de bestrijding van de coronacrisis. Maar plotseling werd vorige week duidelijk dat geneesmiddelenbedrijven voor hun klinisch onderzoek naar een nieuw coronamiddel liever uitwijken naar het buitenland, onder andere omdat de huidige milieuprocedures complex en omslachtig zijn.
De verontwaardiging was groot, op het Binnenhof en ver daar buiten, want het kan toch niet zo zijn dat in deze internationale gezondheidscrisis de zoektocht naar een nieuw middel aan onze neus voorbij gaat vanwege bureaucratische rompslomp. Tot mijn verbazing lag er in no time een Kamerbrede motie, die regelt dat alle aanvragen gericht op de bestrijding of preventie van corona een versnelde milieuprocedure zullen doorlopen.
Ik vind dit geweldig nieuws, nu we met zijn allen strijden tegen deze pandemie. Ik ben zeer verheugd dat het ministerie de urgentie inziet en ruim baan maakt voor klinisch onderzoek gericht op corona. De noodzaak is zeer groot en ik hoop dat deze spoedaanpassing kan bijdragen aan het versnellen van onderzoek en uiteindelijk aan de ontwikkeling van een medicijn voor de honderdduizenden caronapatiënten wereldwijd. Of bij het vinden van een vaccin die ons beschermt tegen het dodelijke virus.
Verder hoop ik dat geneesmiddelenbedrijven voortaan vaker voor Nederland kiezen voor hun klinische studies, ook voor andere ernstige indicaties. Want eindelijk wordt er verder gekeken dan de risico's van vermeende introductie in het milieu, en is er oog voor de potentiële benefits voor de patiënten. Die balans was heel lang zoek, ook omdat twee ministeries betrokken zijn bij de opstart van ATMP-studies - met als gevolg dat vele patiënten een behandeloptie mislopen en vele wetenschappers en artsen geen ervaring kunnen opdoen met deze nieuwe therapieën. En dat is doodzonde want Nederland heeft een uitstekende medische infrastructuur en hoort bij de top van Europa als het gaat om klinisch onderzoek. Daarom was Amgen ook van plan om de trials naar haar eerste ATMP hier te doen, maar vanwege de lange procedure is besloten uit te wijken naar het Verenigd Koninkrijk. Zonde!
Dit is een mooie eerste stap, maar ik hoop ook dat de ministers van I&W en VWS zich realiseren dat die noodzaak er ook is voor een veel bredere groep patiënten die vechten voor hun leven. Daarom zou het mooi zijn als deze regeling ook navolging krijgt voor niet-coronagerelateerde gen- en celtherapieën of dat de milieutoest voortaan wordt uitgevoerd door de CCMO. Nu is het momentum daar om duidelijk te laten zien hoe belangrijk het is dat klinisch onderzoek, en daarmee innovaties voor de patiënt, niet verdwijnen naar het buitenland. Klinisch op kop, zoals ik vorig jaar schreef, komt daarmee een stap dichterbij!
Joep Rijnierse
(medisch directeur Amgen)
