Het doet me sterk denken aan Groundhog Day, oftewel bosmarmotdag. Dat is een film met Bill Murray, die een chagrijnige weerman speelt die verslag doet van een traditioneel Amerikaans festival, waar ‘Phil de bosmarmot’ bepaalt of de winter nog lang zal aanhouden of niet. Het plot is dat hij in een tijdlus belandt en iedere dag opnieuw Groundhog Day beleeft. Bill Murray kan na een aantal Groundhog days het verloop wel dromen. Zover ben ik nog niet, maar nu mijn derde ronde is begonnen, hoop ik te ontsnappen uit de tijdlus.
De pandemie is nog niet voorbij en iedereen wijst alweer met de vingers naar elkaar. De regering verwacht dat iedere sector met een sectorplan komt, de artsen willen eerst wetenschappelijk gepubliceerde data zien van producenten, politieke partijen willen dit en bedrijven willen dat. We moeten juist dringend de handen ineenslaan om de volgende golven van de COVID-19 pandemie goed op te vangen. Om te voorkomen dat de zorg overbelast raakt. Om te voorkomen dat behandelingen van ernstig zieke patiënten opnieuw moeten worden afgezegd. Om te voorkomen dat kinderen niet naar school kunnen. En om ervoor te zorgen dat Kerst dit jaar weer ouderwets gezellig wordt en we het nieuwe jaar weer gewoon aan het werk kunnen.
Als in Nederland de overheid, de samenleving en de bedrijven de handen ineenslaan, zijn we in staat tot grootse dingen. Van het bedwingen van het water tot het verslaan van COVID-19. Bedrijven uit onze sector hebben met hun vaccins, medicijnen en tests een grote bijdrage geleverd aan die overwinning. Toch is die samenwerking niet vanzelfsprekend en dat frustreert me.
Op mijn Groundhog days werd ik iedere dag wakker met een schat aan kennis en informatie over de snelle ontwikkeling van vaccins en medicijnen en hoe je deze effectief kunt inzetten, terwijl niemand ernaar wilde luisteren.
Hoewel het pre-corona minstens vier jaar duurde om een vaccin te ontwikkelen werd in het najaar van 2020 duidelijk dat we wellicht nog het voor het einde van dat jaar een corona vaccin zouden kunnen inzetten. Probleem was dat de door ons gecommuniceerde tijdslijnen door niemand werden opgepikt. Wij waarschuwden al vroeg dat voor inzet van ons vaccin een grootschalige prikcampagne de beste oplossing zou zijn, maar de GGD kreeg de opdracht zo’n campagne op te zetten pas laat. U kent de gevolgen.
In de late zomer van 2021 werd, op basis van data uit Israël over de effectiviteit van ons vaccin, duidelijk dat een booster prik noodzakelijk was om bescherming tegen corona op peil te houden. Andere Europese landen trokken tijdig hun conclusie, maar ondanks de ervaringen uit het buitenland wachtte Nederland op een advies van de Gezondheidsraad. We startten als laatste in Europa en dat heeft ons naast veel leed, ook een lockdown en gezamenlijke Kerst gekost, terwijl winkeliers in Antwerpen en Keulen in hun vuistje lachten door de Nederlandse kerstinkoop.
Je zou toch denken dat ook de Nederlandse overheid zich niet meer dan twee keer aan dezelfde steen stoot, en toch dreigt precies dat. Terwijl minister Kuipers zich druk maakt of bijvoorbeeld de inkoop van medicijnen weer op de oude manier kan, is het echte probleem dat we nog steeds midden in de pandemie zitten. Terwijl het aantal besmettingen oploopt en in ziekenhuizen steeds meer coronapatiënten liggen, starten wij een vergoedingstraject dat gemiddeld 500 dagen duurt. Onze buren in België, Duitsland en Frankrijk hebben de geneesmiddelen voor een volgende golf klaar liggen. Is Nederland klaar voor het najaar? Nou, nee dus.
Het systeem loopt vast en niemand neemt regie. Iedere dag is hetzelfde en niemand luistert; alweer een Groundhog day…
Laten we de handen ineen slaan! Innovatieve bedrijven hebben al lang bewezen dat ze samen met overheden in staat zijn de grootste uitdagingen op te lossen. Ook de volgende golf van COVID-19 of een nieuwe pandemie pakken we samen aan. Laten we beginnen bij een overleg over muterende virussen, de roll-out van medicijnen, het adequaat informeren van voorschrijvers, het beantwoorden van vragen en het helpen selecteren van die patiënten die het meeste baat hebben bij een snelle behandeling van COVID-19. Dat is ons dagelijks werk, we weten hoe dat moet, en wat de beperkingen zijn.
Daarna moeten we toch echt eens om de tafel over de lessen die we uit deze pandemie hebben geleerd, welke informatie hadden we van elkaar nodig, welke procedures konden anders. Als de overheid van iedere sector een plan vraagt om klaar te zijn voor een komende pandemie, dan hebben wij wel een plan voor de geneesmiddelensector.
Ik roep daarom op om een sectorplan toe te voegen. Een plan om innovaties zo snel mogelijk op een verantwoorde wijze bij de juiste patiënt te krijgen. Gezamenlijk kunnen we de opgelopen achterstand inlopen en verantwoord gebruik nastreven. Of blijven we wakker worden op Groundhog Day met Here we go again op de radio?
Marc Kaptein,
medisch directeur Pfizer Nederland
Video over pandemische paraatheid
The Lancet: in eerste jaar 20 miljoen doden voorkomen door coronavaccins
