16-11-2021

Blog Marc Kaptein: Hoekse en Kabeljauwse twisten!

MARC KAPTEIN feb 2021
‘Collectief individualisme’ is een rake beschrijving van de Nederlandse volksaard. We kunnen lekker onszelf zijn achter de dijk. De dijk die ons beschermt tegen de zee en die we collectief onderhouden om geen natte voeten te krijgen. Maar ik maak me zorgen over de mate van individualisme. Hoe staat het met onze gezamenlijke belangen? Kunnen we na de coronacrisis nog spreken van solidariteit en eenheid of stevenen we af op een existentiële burgerschapscrisis?

In de 15e eeuw werd er langdurig strijd geleverd tussen de adel en steden van de Hoekse en Kabeljauwse fracties binnen het graafschap Holland. De aanleiding was complex, de strijd bloedig en langdurig. Op 19 november 1421, bijna op de dag af 600 jaar geleden, werden de graafschappen Zeeland en Holland ook nog geteisterd door een grote overstroming, de Sint-Elisabethsvloed. Waarschijnlijk was die stormvloed niet eens zo hoog, maar door de Hoekse en Kabeljauwse twisten was het dijkonderhoud ernstig verwaarloosd.

Dat deed me denken aan het gepolariseerde coronadebat. Voor- en tegenstanders van het corona- en vaccinatiebeleid vechten elkaar de tent uit, beschimpen elkaar online en gaan zelfs over tot intimidatie. Solidariteit tussen deze fracties is ver te zoeken en een eenvoudige oplossing is er niet. Tegelijkertijd lijken we te vergeten dat we een gezamenlijk vijand hebben die we alleen kunnen verslaan door de dijken te versterken.

Ons gezondheidssysteem is gebaseerd op solidariteit en gelijkheid. We betalen met elkaar de kosten van de zorg voor diegenen die ziek worden. Bovendien behandelen we iedereen gelijk; dus ook mensen die niet altijd even verstandig zijn omgegaan met hun gezondheid houden toegang tot zorg. Maar zijn we na deze coronacrisis nog wel in staat om solidair te zijn? Diegenen die vertrouwen hebben in hun natuurlijke weerstand (en daar naar leven) zullen er weinig voor voelen om de zorgkosten te delen van een minder gezond levende medeburger. Terwijl gevaccineerden minder solidair dreigen te zijn met diegenen die ziek worden, omdat ze zich niet hebben laten vaccineren.

Laten we de Hoekse en Kabeljauwse geschiedenis zich herhalen? Of zijn we in staat om onze volksaard te hervinden? Ja, we zijn individualisten met een grote behoefte aan vrijheid, maar de gezamenlijke belangen zijn vele malen groter. Alleen samen kunnen we de dijken onderhouden, de gezondheidszorg op peil houden en de klimaatcrisis aanpakken. Nu we uiting hebben gegeven aan ons individualisme, zou ik graag de komende tijd een beroep willen doel op het collectieve belang. Doe jij mee?

Marc Kaptein
(Medisch directeur Pfizer)