Het gaat goed met ons, we leven langer met één of meer aandoeningen, ziektes die voorheen dodelijk waren zijn nu chronisch en we kunnen steeds meer ziektes voorkomen. Het aantal 65-plussers is gegroeid van 8% in 1950 naar 20% in 2022 en zij maken een steeds groter deel uit van onze totale bevolking, visueel weergeven in de bevolkingspiramide. Een gevolg van deze (dubbele) vergrijzing en economische groei is een toenemende vraag in de zorgsector. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) onderstreept in een advies dat de houdbaarheid onder druk staat en we samen moeten prioriteren.
Het is een wetmatigheid dat zaken in de zorg meestal anders lopen dan verwacht. We kunnen daardoor zorg niet eindeloos efficiënter maken, omdat zorg(en) van nature inefficiënt is. Dit komt doordat je van tevoren nooit precies weet wat iemand nodig heeft, wanneer en voor hoe lang. Dit maakt het lastig om binnen de zorgsector de productiviteit nog verder te verhogen, omdat het vergroten van de productiviteit de zorg zelf kan ondermijnen. De economische Wet van Baumol bevestigt dit. Deze wet stelt dat een sector als de zorg relatief duurder wordt bij een stijging van de arbeidsproductiviteit in andere sectoren.
Tussen 1971 tot 2006 groeiden de zorguitgaven in Nederland anderhalf keer zo hard als het bruto binnenlands product (bbp). De huidige bekostigingsstructuur is op de lange termijn niet houdbaar in relatie tot de verwachte stijging in zorgvraag. In 2021 besteedden we collectief 96.498 miljoen euro aan zorg, een toename van 8,3% ten opzichte van 2020. In het Integraal Zorgakkoord (IZA) wordt geschreven over passende zorg, waarbij we onze middelen meer doelmatig en op een waardegedreven manier willen gaan inzetten. Passende zorg vraagt dus om een passend bekostigingsmodel. In het IZA staan de financiële kaders waarbinnen de ondertekenaars de komende jaren willen blijven. Hierin staan onder andere de afgesproken landelijke maximum groeipercentages op het macrokader per sector. Als voorbeeld mag de medisch-specialistische zorg (MSZ) volgend jaar maximaal 1% in volume groeien.
De huidige bekostigingssystematiek binnen de zorg is gericht op volume, productie en controle. Door samen te werken met alle partijen in goed vertrouwen kunnen we met incrementele stappen toe naar een situatie met passende bekostigingsmodellen. Daarbij is het belangrijk dat we zorg kunnen innoveren. Dit vraagt in eerste instantie om een transitie naar passende contractvormen. Randvoorwaarden hierbij zijn vertrouwen, samenwerken en duiding aangaande belangrijke definities.
De Young Innovators of Medicines denken graag mee!
Mirna Hessels,
Young Innovators of Medicine (YIM)
[email protected]
