Veel vertrouwde gezichten zag ik, maar ook mensen die ik alleen op het scherm heb gezien en waar een ander lijf aan zit dan ik had verwacht. Nog even wennen of je een boks of toch de hand moet geven tijdens de borrel. Voor de rest alles weer zoals het oude normaal, ook de vertraagde en te volle trein terug naar huis. Nu alle maatregelen zijn opgeheven, de virologen in de talkshows zijn vervangen door generaals buiten dienst, is er weinig meer dat ons nog herinnert aan de pandemie.
Het was daarom heel bijzonder dat ik diezelfde avond nog even tv zat te kijken en midden in de documentaire How to survive a pandemic viel. In deze documentaire volgt de camera mensen over de hele wereld vanaf het begin van de pandemie, terwijl er een teller meeloopt van het aantal slachtoffers dat het virus maakt. De onzekerheid, spanning en angst komen weer mijn huiskamer binnen en dwingen mij om de klok weer terug te draaien naar 2020, nog maar twee jaar geleden. Hoe ook ik de virusuitbraak onderschatte, het overdreven vond dat reizigers op Schiphol met mondmaskers rondliepen. Totdat in mijn eigen woonplaats Tilburg de eerste patiënt met corona werd opgenomen en het daarna snel volledig uit de hand liep.
How to survive a pandemic laat zien maar vooral ook voelen hoe wanhopig getroffen families waren. Beelden van zorgverleners en bestuurders die feitelijk met lege handen de crisis proberen te bestrijden. Achter de schermen neemt de politieke druk toe, wetenschappers proberen de rust te bewaren en de bedrijven die zich op een vaccin hebben gestort, worden op de voet gevolgd. De camera is aanwezig bij Pfizer, Johnson & Johnson, Moderna en in Oxford, terwijl de wereld zich vastklampt aan de hoop op een werkzaam vaccin. We zien wetenschappers en experts van de FDA juichen als de vaccins meer dan 90 procent effectief blijken te zien. Dat had niemand verwacht.
Die euforie over de coronavaccins zijn we al bijna weer vergeten. De vaccins zijn er en voor ons zelfs in overvloed, alsof het nooit anders is geweest. Die vanzelfsprekendheid gaat volledig voorbij aan de bergen die de medewerkers van deze bedrijven – samen met wetenschappers, zorgmedewerkers en anderen – hebben verzet. Om in tijden van lockdowns, gesloten grenzen en tekorten aan van alles binnen een jaar deze vaccins te ontwikkelen, wereldwijd bij duizenden vrijwilligers te testen en vervolgens in miljoenen tegen de hoogste kwaliteitseisen te produceren, is ongekend.
Zonder de stille kracht van het octrooirecht hadden we die vaccins nooit zo snel paraat gekregen. In de afgelopen twee decennia is namelijk de basis gelegd voor de kennis en de technologie die zijn gebruikt in de platformen voor de ontwikkeling en productie van de coronavaccins. Omdat het octrooirecht de prikkel was voor investeringen in deze innovaties en de motor voor kennisuitwisseling, in tijden dat we nog geen idee hadden dat een pandemie ons zou treffen. Zonder octrooirecht waren we nu nog niet van corona af. Een belangrijke conclusie, waar we vandaag, tijdens World IP Day, best even bij stil mogen staan. Niet alleen in retrospectief, maar ook met de blik op de toekomst. We moeten er namelijk serieus rekening mee houden dat COVID-19 niet de laatste pandemie is die ons treft. How to survive a pandemic? Embrace intellectual property rights!
Paul Korte, director External Relations Janssen Campus Nederland
