Inwoners van Europa mochten vorige week stemmen wie er zitting gaan nemen in het Europees Parlement. Zondag sloten de laatste stemlokalen. Hoewel nog niet alle landen klaar zijn met tellen, is al wel een algemeen beeld te schetsen: er heeft een verschuiving plaatsgevonden van linkse, progressieve partijen naar rechtse partijen. En de partijen in het centrum behouden de meerderheid.
De verhoudingen in het Europees Parlement lijken dan ook niet opzienbarend te veranderen. ‘Omdat de grand coalition van sociaal-democraten, liberalen en christendemocraten de meeste zetels behouden, kan het toch business as usual betekenen voor de verdeling van de Europese banen’, denkt Richard Kempen, manager Public Affairs Europa bij de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen (VIG).
Uitslag Nederland
In Nederland was de opkomst 46,8%. Hoewel minder dan de helft van de kiesgerechtigden naar de stembus ging, was dit de hoogte komst in Nederland sinds 1989. Er waren 31 Nederlandse zetels te verdelen. ‘Kijken we naar de verdeling van de Nederlandse Europarlementariërs over de Europese politieke families, dan lijkt er niet zo gek veel te veranderen’, licht Kempen toe. ‘Wel kunnen we stellen dat de Europa-stem heeft gewonnen. Of eigenlijk: dat veel kiezers die kritischer zijn ten aanzien van Europa zijn thuisgebleven.’
Meer soevereiniteit
Zoomen we in op geneesmiddelen en de zorg, dan zou een meer nationalistisch ingestoken Europese Commissie wél voor wat verandering kunnen zorgen. ‘De laatste jaren, in reactie op de coronapandemie, heeft Europa een grotere rol gepakt ten aanzien van de gezondheidszorg’, legt Kempen uit. ‘Zo kregen agentschappen als de EMA en het ECDC een groter mandaat, en werd de HERA opgericht om Europese samenwerking bij het bestrijden van crises mogelijk te maken. Ook werd de herziening van de Europese geneesmiddelenwetgeving in gang gezet.’
De parlementariërs van de rechtse partijen willen juist meer soevereiniteit ten aanzien van de gezondheidszorg. ‘Hun vertrekpunt is dat zorgstelsels nationaal zijn opgesteld en nationaal worden gefinancierd. De Europese Unie zou niet meer dan een complementaire rol moeten blijven spelen’, aldus Kempen.
Terugdraaien onwaarschijnlijk
Als we de beweging van links naar rechts ook terug gaan zien in de Europese Commissie, dan blijft het de vraag of er daadwerkelijk regels teruggedraaid kunnen worden. Kempen acht het waarschijnlijker dat Europese agentschappen geen nieuwe rollen of taken meer toebedeeld krijgen, dan dat hun rollen worden ingeperkt. Ook lijkt het hem waarschijnlijker dat er geen nieuwe Europese samenwerkingsverbanden worden opgezet, dan dat er bestaande samenwerkingsverbanden worden opgeheven. Kempen: ‘Het is echter de vraag of je zo zwart-wit moet kijken naar soevereiniteit in tijden van tekorten en grote onderlinge afhankelijkheden van geneesmiddelen.’
Herkozen parlementariërs
Verder zien we dat er een aantal zeer ervaren Europarlementariërs is herkozen. Dat noemt Kempen een zegen voor de Europese burger. ‘Dat betekent dat er met veel politieke ervaring naar nieuwe wetsvoorstellen wordt gekeken.’ Ook een groot gedeelte van de volksvertegenwoordigers die hebben onderhandeld over de herziening van de EU geneesmiddelenwetgeving is weer herkozen. Kempen vindt dat een goed signaal en in het belang van de continuïteit van de hervormingen. ‘Willen wij van Europa weer de apotheek van de wereld maken, dan mag deze broodnodige herziening niet onnodig vertraging oplopen’, stelt hij tot slot.
