Dat vraagt Wim de Haart, Manager Gezondheidseconomie en Vergoedingen van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen, zich af na een analyse van de nieuwe Horizonscan die het Zorginstituut op 6 juni publiceerde.
Te verwachten
De Horizonscan is een overzicht van innovatieve geneesmiddelen die waarschijnlijk binnen twee jaar Europese goedkeuring krijgen van de EMA. De scan laat ook zien welke indicatie uitbreidingen van al eerder goedgekeurde innovatieve medicijnen de EMA waarschijnlijk in die periode goedkeurt (zelfde medicijn, andere aandoening). Bovendien maakt de Horizonscan zo veel mogelijk een inschatting van de budgetimpact van beide categorieën, door de verwachte prijs en het aantal patiënten te combineren.
Sluis of niet?
Met dit overzicht zijn patiënten, behandelaars, ziekenhuizen, zorgverzekeraars en overheidsorganen vroegtijdig op de hoogte van ontwikkelingen op het gebied van innovatieve geneesmiddelen. Zorginstituut Nederland werkt hierin samen met andere overheidsorganen en branchepartijen. De Haart geeft aan dat geneesmiddelenbedrijven graag meewerken aan een zo goed mogelijke Horizonscan. ‘De voorbereidingen zijn alweer gestart voor de volgende Horizonscan. Het belang van de Horizonscan zou nog groter kunnen zijn, als het overzicht gebruikt wordt voor een goede triage. De vergoeding van geneesmiddelen kent verschillende procedures. Triage kan een goed startpunt zijn voor een transparante, voorspelbare en efficiënte toelating van geneesmiddelen in het verzekerd pakket. Op basis van de Horizonscan kun je immers vaak aardig goed inschatten of een medicijn in de sluis komt. Hoe eerder je daarvoor het dossier op orde brengt, hoe eerder het medicijn uiteindelijk bij de patiënt kan komen.’
Analyse Horizonscan
In de Horizonscan zijn in totaal 513 middelen opgenomen. Daarin valt het volgende op:
- In dit totaal zitten 300 nieuwe geneesmiddelen (spécialités) en 197 indicatie uitbreidingen van bestaande middelen. Dat is goed nieuws voor patiënten. Het is opvallend dat het verwachte aantal nieuwe generieke geneesmiddelen en biosimilars al een aantal jaar daalt.
- Er zijn 139 oncolytica in ontwikkeling of in de registratieprocedure, 86 middelen voor neurologische aandoeningen en 72 hematologische middelen. Twee derde van de 513 middelen betreft intramurale geneesmiddelen. Dit betekent dat er ook nog steeds ruim 160 nieuwe, extramurale geneesmiddelen worden verwacht.
- Ongeveer 40 % van de 513 middelen betreft weesgeneesmiddelen. Er staan 31 nieuwe generatie geneesmiddelen (ATMP’s) in de Horizonscan. Ook zien we een groeiend aantal bi-specifieke antilichamen, een relatief nieuwe vorm van doelgerichte immuuntherapie.
- Ruim 190 middelen zitten nog in een klinische studie, voor ruim 140 middelen is een registratieaanvraag in behandeling bij de EMA of hebben al een positieve CHMP-opinie. Voor 130 middelen geldt dat ze al geregistreerd zijn, en dus binnen afzienbare tijd beschikbaar komen voor patiënten.
Inschatting instroom sluis
Minister Kuipers heeft eind januari de Tweede Kamer geïnformeerd over de aanscherping van de sluiscriteria. Een geneesmiddel komt in aanmerking voor plaatsing in de sluis als de jaarlijkse uitgaven voor één of meer nieuwe indicaties naar verwachting in totaal € 20 miljoen of meer bedragen. Dit was voorheen € 40 miljoen. Daarnaast blijft de sluis van toepassing wanneer de uitgaven van een intramuraal geneesmiddel voor één indicatie naar verwachting € 10 miljoen of meer per jaar bedragen en het geneesmiddel voor de behandeling van deze indicatie € 50.000 of meer per patiënt per jaar kost.
Effect aanscherping
In de Horizonscan worden alle geneesmiddelen opgenomen waarvan verwacht wordt dat ze de komende twee jaar beschikbaar komen. De Horizonscan heeft voor ruim 170 geneesmiddelen ook informatie over verwachte patiëntaantallen, prijs en totale uitgaven. Voor het eerst is daarom een globale inschatting te maken van het effect van de aanscherping van de sluiscriteria. Uit de Horizonscan blijkt dat de komende twee jaar 43 nieuwe middelen (werkzame stoffen) en 34 indicatie uitbreidingen voldoen aan de sluiscriteria. Voor een aantal indicatie uitbreidingen geldt overigens dat het betreffende middel al in de sluis heeft gezeten waarbij wellicht afspraken zijn gemaakt over indicatie uitbreidingen. Omdat voor minder dan de helft van de middelen voldoende informatie beschikbaar is, betreft het dus een ondergrens voor de instroom in de sluis.
Balans
De aanscherping leidt tot 4 extra nieuwe middelen en 4 indicatieuitbreidingen extra in de sluis. ‘De minister lijkt met zijn beslissing over de aanscherping van de sluiscriteria een mooie balans gevonden te hebben tussen betaalbaarheid en uitvoerbaarheid’, aldus De Haart.
