Het Leidse Science Park is een grote schatkamer van de Nederlandse biotechsector, met ruim 150 biotech bedrijven, 65 andere organisaties, waaronder elf onderzoeksinstituten en zo’n 19.000 medewerkers, op een terrein van circa 110 hectare.
Snelle kennisuitwisseling
Haisma: ‘Doordat er sinds de crisis echt veel sneller kennisuitwisseling plaatsvindt, kunnen wetenschappers nog voor de officiële publicaties al verder werken aan bevindingen. Dat hoor je bijvoorbeeld ook terug in de podcasts die onze bedrijven en wetenschappers samen maken. De kunst is natuurlijk om elkaar minder als concurrent en meer als partner te beschouwen. In dat opzicht zijn er dit jaar hier flinke stappen gezet. Zo was het voor mij een eye-opener dat één van de entrepreneurs op het park al in december is begonnen aan het ontwikkelen van een middel tegen COVID-19. Daarmee liep hij vier maanden voor op de publieke opinie over corona. Hij kon dit doen doordat wetenschappers in Australië het virus al eerder in handen hadden.’
Vijf communities
‘Onze opdracht als bedrijvenpark is om te transformeren naar een innovatiedistrict, waar vooral research & development van medicijnen en vaccins plaatsvindt, maar ook ruimte is voor productie ervan. Wij faciliteren daarbij de samenwerking tussen de overheid, bedrijven en kennisinstellingen, bijvoorbeeld via vijf communities. Deze communities maken het delen van kennis op het park eenvoudiger, maar helpen ook bij het vinden van de juiste talenten voor de verschillende bedrijven of zorgen ervoor dat investeerders onze bedrijven kunnen vinden.’
Proeftuin
De coronacrisis heeft verschillende effecten op het bedrijvenpark, vertelt Haisma. ‘Aan de ene kant zie je dat de grote bedrijven het razend druk hebben en groeien, vooral als ze zich richten op vaccins en medicijnen tegen COVID-19. Aan de andere kant zie je dat de kleinere bedrijven het nu moeilijker hebben, met name de bedrijfjes die zich richten op medicijnontwikkeling voor andere ziektes en nog in de R&D-fase zitten. Voor hen is het nu moeilijker om aan de noodzakelijke investeringen te komen.’
Het Leiden Bio Science Park wil zich zo mogelijk meer richten op hoogwaardige productie. Het behoud van Apotex is daarbij interessant. ‘Dat bedrijf ontwikkelt zich tot een proeftuin voor kennisontwikkeling’, zegt Haisma.
Grotere taart
Geneesmiddelenbedrijven kunnen nog actiever deelnemen aan de vijf communities van het bedrijvenpark, vindt Haisma. ‘Multidisciplinair werken binnen de LSH-sector levert een enorme versnelling op, waarvan iedereen profiteert, van laborant tot en met de patiënt. Soms zie je nog wat koudwatervrees, omdat bedrijven aarzelen hun data te delen. Ik snap die gedachte wel, maar als je wat verder kijkt, wordt het steeds duidelijker dat we niet moeten proberen om een zo groot mogelijk deel van een kleine taart te bemachtigen. We moeten samen die taart groter maken! Dan krijgt iedereen vanzelf een groter stuk. Uiteraard zonder het patentrecht uit te hollen.’
Algoritmes
Als voorbeeld noemt ze het Europese initiatief personal health train, waaraan ook in Nederland publiek-privaat wordt gewerkt, bijvoorbeeld bij dementie. De trein rijdt als het ware langs bij bedrijven en onderzoeksinstellingen, om overal geanonimiseerde data op te halen. Haisma: ‘Dat is een mooie ontwikkeling. Bedrijven en wetenschappers delen via algoritmes hun data, zonder dat ze hun volledige databestand prijs hoeven te geven. De aangesloten partijen profiteren allemaal van de uitkomsten. Die methode werkt dus echt als een accelerator.’
Veelbelovend
‘De komende jaren gaat samenwerking niet alleen draaien om het bij elkaar brengen van slimme mensen’, analyseert Haisma. ‘Het gaat met name ook om het bij elkaar brengen van databronnen. Artificial intelligence modellen kunnen helpen bij het voorspellen van de uitkomsten van fase 3 onderzoek. Dit kan alleen worden getoetst in het lab. De combinatie van biologie, geneesmiddelenontwikkeling, labkennis en algoritme-expertise is daarom een van de meest veelbelovende allianties die we kunnen opzetten binnen de LSH-sector.’
‘Be prepared’
Die intensievere samenwerking en data-analyses zijn ook hard nodig, denkt Haisma. ‘We moeten onszelf nationaal, maar ook Europees en zelfs mondiaal voorbereiden op een volgende pandemie. Dat is de meest indringende les die we dit jaar leerden: be prepared. Virussen komen soms onverwacht en stoppen niet bij de grens.’
