'Komende 25 jaar mogelijk 39 miljoen sterfgevallen door AMR'

Mogelijk overlijden er in de komende 25 jaar zo’n 39 miljoen mensen wereldwijd als direct gevolg van antimicrobiële resistentie (AMR). Dat voorspellen Mohsen Naghavi en collega’s in The Lancet. De onderzoekers kwamen tot dit sterftecijfer met een model, waarin zij de sterfte en ziektelast als gevolg van AMR over de afgelopen drie decennia hebben geanalyseerd (1990-2021).

Uit hun analyse blijkt dat met name ouderen (>70 jaar) vaker stierven als gevolg van een bacteriële infectie die niet reageerde op antibiotica. Dit komt volgens de onderzoekers door de vergrijzing en de kwetsbaarheid van oudere mensen. Maar er is ook goed nieuws: bij jonge kinderen zijn er juist minder sterfgevallen. Dat hangt samen met een wereldwijde verbetering van de vaccinatieprogramma’s.

Sterfgevallen voorkomen

Als er in de toekomst betere manieren komen om infecties te voorkomen en als er nieuwe antibiotica worden ontwikkeld, zouden er 92 miljoen overlijdens voorkomen kunnen worden vóór 2050, denken de wetenschappers. Wordt enkel gekeken naar het scenario waarin nieuwe antibiotica voor gramnegatieve bacteriën beschikbaar komen, dan zouden er 11 miljoen overlijdens kunnen worden voorkómen vóór 2050.

Groot, wereldwijd probleem

Peter Bertens, manager Innovatie bij de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen: ‘Deze data en voorspellingen tonen ten eerste aan wat een groot probleem antimicrobiële resistentie is. Als een antibioticum te vaak wordt gebruikt, kunnen bacteriën er ongevoelig voor worden. Mensen kunnen dan ernstig ziek worden van relatief onschuldige infecties, of er zelfs aan overlijden. Het is daarom belangrijk om terughoudend te zijn met het gebruiken van antibiotica en essentieel dat we nieuwe antibiotica ontwikkelen. ’

Bertens vervolgt: ‘Het mooiste is natuurlijk om te voorkomen dat mensen een infectieziekte oplopen. Dan denk ik aan preventieve maatregelen. Dat begint met hele basale zaken als toegang tot schoon water en goede riolering. Maar ook het inzetten van vaccins kan heel veel leed voorkomen, zoals we zien met bijvoorbeeld difterie of tuberculose.’

Urgentie gevoeld

De urgentie voor het ontwikkelen van nieuwe antibiotica wordt wereldwijd gevoeld. Zo werd in 2020 het AMR Action Fund opgericht met daarin 1 miljard dollar steun van de geneesmiddelensector. Het fonds heeft tot doel om voor 2030 twee tot vier nieuwe antibiotica te ontwikkelen en investeert onder meer in klinisch onderzoek naar nieuwe antibiotica en in een diagnostisch platform om diagnostiek te versnellen en gevoeligheidstests te verbeteren. ‘Een goed voorbeeld van hoe geneesmiddelenbedrijven de handen ineenslaan om nieuwe antibiotica te ontwikkelen, aldus Bertens.

Antibiotica in ontwikkeling

Het AMR Action Fund is niet de enige organisatie die de ontwikkeling van nieuwe antibiotica stimuleert. Afgelopen juni rapporteerde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dat er op dit moment bijna 100 nieuwe antibiotica op mensen getest worden. ‘Er zijn echter zoveel microbiële bedreigingen dat de WHO nog niet tevreden is over deze pijplijn en oproept tot nog meer innovatie, bijvoorbeeld voor middelen die specifiek geschikt zijn voor kinderen’, legt Bertens uit.

Daarnaast zijn er gelukkig ook nog stappen te zetten met nieuwe combinaties van bestaande antibiotica, die resistentie ook kunnen voorkomen. Pfizer berichtte eerder deze maand dat het bedrijf een nieuw antibioticum heeft ontwikkeld: aztreonam-avibactam dat is goedgekeurd door Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) en inmiddels in Nederland beschikbaar is. Het nieuwe antibioticum is geregistreerd voor een aantal infecties bij volwassenen.