Grootste zorgpunten voor de toekomst zijn de gebrekkige staat van de gezondheidszorg in veel landen, de ontbrekende infrastructuur om snel grote groepen mensen te vaccineren en de ongelijkheid bij het inkopen van vaccins. De geneesmiddelensector doet voorstellen in het rapport om de situatie te verbeteren. Het meest opvallende punt is de oproep voor het opstellen van ontwerp-bepalingen voor aanbestedingsovereenkomsten voor lage-inkomenslanden ter voorbereiding van de volgende pandemie.
Verbetering van beschikbaarheid
De belangrijkste les die de industrie trekt is dat innovatie en vroegtijdige uitwisseling van informatie over het COVID-19 virus van cruciaal belang zijn geweest bij de bestrijding van de pandemie. Het rapport houdt een pleidooi om dit in de toekomst uit te breiden, om niet onvoorbereid te zijn wanneer de volgende volksgezondheidscrisis zich aandient.
Een andere les voor toekomstige pandemieën is dat het inkoopmechanisme voor lage-inkomenslanden verbeterd moet worden, zodat deze sneller over vaccins en geneesmiddelen kunnen beschikken. Dit kan door een deel van de productie meteen opzij te zetten voor kwetsbare bevolkingsgroepen in landen met lagere inkomens. Een dergelijke aanpak vereist dat ook anderen hun steentje bijdragen, zoals rijke landen die vooraf financiële middelen ter beschikking stellen voor geavanceerde aankoopovereenkomsten en open grenzen en vrijhandel.
Verder moeten gezondheidsstelsels in lage-inkomenslanden structureel worden versterkt, zodat ze bij een aanbod van vaccins deze ook snel kunnen gebruiken in nationale vaccinatieprogramma’s.
Innovatie
De geneesmiddelensector kijkt terug op een periode met een ongekend hoog innovatietempo. Er zijn nog steeds honderden vaccins en geneesmiddelen in ontwikkeling, vaak met de inzet van nieuwe technieken. Er zijn nog nooit zo veel vaccins in zo’n korte tijd geproduceerd.
Belangrijk daarbij was de versterkte publiek-private samenwerking tussen overheden, bedrijven en kennisinstellingen en de investeringen in R&D van (vooral de Amerikaanse) overheid. Veel snelheidswinst werd bereikt door de vroegtijdig afgesloten financiële contracten tussen overheden en bedrijven, waardoor productie al opgestart kon worden tijdens de ontwikkelfase van de vaccins.
Essentieel was ook de goede bescherming van intellectueel eigendom. Dit geeft de bedrijven en investeerders vertrouwen dat investeringen bij succes terugverdiend kunnen worden. Een belangrijk kenmerk van het octrooisysteem is dat de kennis over de uitvinding publiekelijk gemaakt wordt, waardoor deze na afloop van het octrooi door iedereen kan worden gebruikt. Ook jaagt het innovatie aan, omdat bedrijven op zoek gaan naar andere uitvindingen die de octrooien niet schenden, maar wel tot hetzelfde of zelfs beter resultaat leiden: een belangrijke reden waarom we nu de beschikking hebben over een heel scala aan vaccins en geneesmiddelen tegen COVID-19.
Verbeterpunten
‘We hebben veel geleerd van COVID-19, onder meer wat werkte en wat niet werkte’, zegt Thomas Cueni, directeur-generaal van de IFPMA. ‘Collectief moeten we onze successen consolideren en onze mislukkingen verbeteren. De wereld was slecht voorbereid op COVID-19, en zelfs veel van de meest geavanceerde gezondheidsstelsels ter wereld werden overrompeld door de grootste volksgezondheidscrisis in meer dan een eeuw.’
VIG-directeur Gerard Schouw sluit zich hier bij aan. ‘Ook in Nederland kan veel worden verbeterd. De registratie van de vaccins en geneesmiddelen tegen COVID-19 ging heel snel. Maar daarna kwam er een beetje de klad er in. Zo kwam de voorbereiding op het vaccinatieproces zelf heel laat op gang en werd nodeloos tijd verloren door het wachten op adviezen van de Gezondheidsraad. Daarbij kan de druk op de ziekenhuizen verlicht worden door bepaalde geneesmiddelen tegen COVID-19 buiten het ziekenhuis te verstrekken. Nu was dit logistiek onmogelijk.’
Monitoring
De basis van elke reactie op een pandemie wordt gevormd door constante monitoring naar de opkomst van nieuwe ziekteverwekkers en een snelle en naadloze uitwisseling van gegevens hierover. De ontwikkeling van COVID-19 vaccins zou niet zo snel zijn gegaan als de genetische sequentie van het nieuwe virus niet meteen gepubliceerd werd.
10 lessen
Bovenstaande en andere lessen die de biofarmaceutische industrie uit COVID-19 heeft getrokken, zijn samen te vatten als volgt:
- Gezondheidsveiligheid begint bij het monitoren van nieuwe infectiehaarden en het delen van informatie over ziekteverwekkers.
- Samenwerking versnelt onderzoek en ontwikkeling en productie.
- Het vroegtijdig afsluiten van contracten (in het ontwikkelproces) ondersteunt de opschaling van de productie.
- Innovatie is essentieel.
- Verstoringen van de toeleveringsketen brengen de productie en distributie in gevaar.
- Een goed werkend inkoopmechanisme voor lage-inkomenslanden is van vitaal belang.
- Flexibiliteit en wereldwijde afstemming van regelgeving waarborgen veiligheid en snelle toegang.
- Vaccinnationalisme heeft de pandemie alleen maar verlengd.
- De infrastructuur voor de verstrekking van vaccins moet worden versterkt.
- Vertrouwen in vaccins is essentieel voor succes.
Klik hier om het hele IFPMA- rapport te lezen.
