Het Zorginstituut gaf voor vijftien geneesmiddelen – zo blijkt uit het overzicht - een indicatie van de korting op de lijstprijs waarmee het middel kosteneffectief kan instromen. Voor deze middelen zou de minister een korting van € 350 miljoen (42% korting) moeten bedingen om ze kosteneffectief in te laten stromen. In praktijk blijkt de korting zelfs hoger, namelijk € 430 miljoen (51% korting). De uitonderhandelde prijs is dus in een aantal gevallen lager dan de kosteneffectieve prijs.
‘De prijsonderhandelingen in de sluis leidt er toe dat de meeste geneesmiddelen voldoen aan alle pakketcriteria, waaronder kosteneffectiviteit, en daardoor het verzekerde pakket instromen’, zegt Wim de Haart, manager Gezondheidseconomie en Vergoedingen van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen.
Financiële arrangementen
Voor geneesmiddelen die de sluis instromen, onderhandelt de minister na de beoordeling door het Zorginstituut met geneesmiddelenbedrijven over onder andere de prijs. De uitkomsten hiervan worden vastgelegd in financiële arrangementen. In 2020 waren er 31 lopende financiële arrangementen (10 extramuraal en 21 intramuraal), tegen 25 in 2019. In totaal is er in 2020 voor € 588 miljoen korting uitonderhandeld op € 1,3 miljard uitgaven zonder arrangement. In 2019 was dat nog € 440 miljoen korting op € 1,0 miljard.
Het gemiddeld kortingspercentage in 2020 bedroeg dus 45%. Dit was in 2017 nog maar 29%. Ongeveer een derde van de korting is openbaar en twee derde is niet openbaar.
Toename doorlooptijden sluis
De staatssecretaris geeft aan dat de gemiddelde doorlooptijd van dertig sluismiddelen gemiddeld iets langer dan dertien maanden is. Daarmee zijn de doorlooptijden toegenomen ten opzichte van vorig jaar. In de brief geeft de staatssecretaris aan dat geneesmiddelenbedrijven gemiddeld twee maanden nodig hebben om een volledig dossier in te dienen bij het Zorginstituut, de beoordeling van het Zorginstituut duurt ongeveer vijf maanden en partijen onderhandelen vervolgens gemiddeld zeven maanden over de prijs en andere voorwaarden.
Begin 2022 komt staatssecretaris Blokhuis met een brief die nader ingaat op de doorlooptijden en die informeert over zijn inzet op dit terrein. De Haart: ‘Deze brief geeft al een goed inzicht in de financiële arrangementen. De farmaceutische sector helpt graag mee om de doorlooptijden inzichtelijk te maken en waar mogelijk om het proces te versnellen.’
Druk in de sluis
In het recente Coalitieakkoord geeft het nieuwe kabinet aan dat de onderhandeling over geneesmiddelen moet worden uitgebreid. ‘Ik maak mij zorgen over de gevolgen die dat kan hebben op de doorlooptijden’, zegt De Haart. ‘Zonder capaciteitsuitbreiding bij het Zorginstituut en het onderhandelingsbureau van VWS wordt het te druk in de sluis en moeten patiënten langer wachten op nieuwe geneesmiddelen. We moeten een duurzame oplossing vinden voor de beschikbaarheid van middelen tijdens de sluis.’
Op dit moment zijn er 39 lopende arrangementen, waarvan er twee dit jaar aflopen en zes in 2022. Dertig middelen zitten op dit moment in de sluis; tien geneesmiddelen zijn in onderhandeling, zes worden beoordeeld door het Zorginstituut en voor veertien geneesmiddelen bereidt het geneesmiddelenbedrijf het dossier voor. Eerder gaf de staatssecretaris aan dat naar verwachting elf geneesmiddelen in eerste half jaar 2022 de sluis instromen. De Haart: ‘Uit deze opsomming blijkt dat het nu al druk is in de sluis. Misschien wel te druk?’
