25-06-2019

Onderzoek: ontschotting zorg verloopt moeizaam

Wachtkamer met patienten
Schotten tussen sectoren en specialismen vormen nog steeds barrières om patiëntgerichte zorg efficiënt en effectief te kunnen leveren. Initiatieven om schotten af te breken en zorg te verschuiven, zijn vaak kleinschalig.

Dat blijkt uit het onderzoek 'Verzilveren met Ontschotting' uitgevoerd door IQ Healthcare van het Radboudumc, in opdracht van AmCham Pharmaceutical Committee. Daarbij werden drie praktijkvoorbeelden onder de loep genomen: Immunotherapie thuis, Welzijn op Recept en Zorgprogramma Hartfalen. De resultaten werden 21 juni gepresenteerd op het 15e AmCham Health Forum in Den Haag.

Barrières

Schotten in de gezondheidszorg zijn in de loop der jaren ontstaan door toegenomen specialisaties van kennis en kunde, maar ook door wet- en regelgeving. Grenzen tussen sectoren van zorg, zoals huisartsenzorg en ziekenhuiszorg, maar ook tussen preventie, zorg en welzijn, vormen barrières om patiëntgerichte zorg te leveren, omdat patiënten vaak zorg nodig hebben vanuit verschillende domeinen.

Complex veranderproces

Volgens de onderzoekers van IQ Healthcare kunnen de schotten in de zorg alleen worden geminimaliseerd als initiatiefnemers een gedegen aanpak kiezen voor dit complexe veranderproces. De afgelopen jaren zijn talrijke initiatieven gestart, vooral op lokaal niveau. Daaruit blijkt dat goede contacten en vertrouwen tussen de zorgverleners in verschillende domeinen randvoorwaarden zijn voor goede implementatie. 'Initiatieven worden vaak door een kleine, enthousiaste groep opgestart. Met volharding en motivatie, blijkt veel mogelijk, zo laten de drie onderzochte cases zien', zegt Roos Mesman, projectleider van het onderzoek.

Succes meten

Het effect en succes van initiatieven is echter vaak onduidelijk door het ontbreken van duidelijke indicatoren waarop voortgang en resultaat gemonitord en bijgestuurd kunnen worden, geeft Mesman aan. Ook geeft ze aan dat de huidige financiële prikkels schot overstijgende initiatieven niet ondersteunen of zelfs tegenwerken. Hierdoor is er enerzijds onvoldoende robuust bewijs van de meerwaarde en anderzijds weinig financiële stimulans voor opschaling.

Vervolg SiRM

Het nieuwe onderzoek is een vervolg op het SiRM-onderzoek dat de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen samen met VNO-NCW en AmCham in 2016 lieten uitvoeren naar de potentiële baten van ontschotting in de zorg. Adviesbureau SiRM berekende destijds dat het ontschotten van specialisaties en het verschuiven van zorg van GGZ-instellingen en ziekenhuizen naar eerstelijnszorg en de patiënt zelf, een besparing van 1,5 miljard euro kan opleveren.

Eén geneesmiddelenbudget

De Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen pleit ervoor dat het huidige schot tussen intra- en extramurale zorg verdwijnt. Hierdoor ontstaat ruimte voor één geneesmiddelenbudget. Dit levert efficiëntievoordelen en minder bureaucratie op en bevordert de samenwerking tussen de eerste en tweede lijn. Eén geneesmiddelenbudget leidt ook tot meer transparantie over de daadwerkelijke uitgaven aan medicijnen en daardoor betere besluitvorming over geneesmiddelenuitgaven.