De Coalitie Duurzame Farmacie (KNMP, Bogin, Neprofarm en Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen) heeft daarom deze week de Tweede Kamer opgeroepen de aanpak van medicijnresten in het water meer urgentie te geven. ‘Antimicrobiële resistentie is - ook volgens de WHO - één van de grootste bedreigingen voor de gezondheid en voedselveiligheid’, zegt Brigit van Soest-Segers, programmamanager van de Coalitie. ‘Het wordt steeds duidelijker dat antibiotica, resistente micro-organismen en hun resistentiegenen zich onder andere onzichtbaar verspreiden via oppervlaktewater. Naast de aanwezigheid van medicijnresten in het waterleven, is het terugdringen van ‘antimicrobiële resistentie’ dus nóg een reden voor urgentie van deze aanpak.’
Voorbeeldland
De Coalitie Duurzame Farmacie maakt zich, samen met partijen uit de water- en zorgsector, al jaren hard om medicijnresten in water terug te dringen. ‘In Nederland zijn we al een voorbeeldland als het gaat om rationeel voorschrijfbeleid, met name op gebied van antibiotica’, zegt Van Soest. ‘Voor het verder terugdringen van medicijnresten in het water is echter meer nodig.’ De Coalitie doet daarvoor, in de aanloop naar het commissiedebat Water in de Tweede Kamer deze week, een tweetal concrete voorstellen.
Waterzuivering bij de bron
De huidige ketenaanpak levert een positieve bijdrage aan het verminderen van medicijnresten in het water. De Coalitie juicht toe dat binnen deze ketenaanpak ook steeds meer wordt geïnvesteerd in zuiveringsoplossingen door waterschappen (‘end of pipe’). Tegelijkertijd constateert de Coalitie dat meer aandacht nodig is voor aanpak bij de bron. Door de relatief hoge concentraties van met name antibioticaresten in afvalwater van ziekenhuizen is een zuiveringsstap bij de bron effectief. Toch blijven investeringen in zuivering bij de bron achter. De Coalitie gaat daar graag over in gesprek met de minister.
Uitgiftebeleid zorgverzekeraars
Te vaak krijgen patiënten te veel geneesmiddelen mee naar huis. Dat is een gevolg van het op kosten gerichte uitgiftebeleid van zorgverzekeraars, die apothekers verzoeken geneesmiddelen voor een jaar te verstrekken aan patiënten. Dit beleid van zorgverzekeraars zorgt ervoor dat onnodig veel medicijnresten in het water belanden.
Maar het kan ook anders. Zo zorgt het doelmatig voorschrijfbeleid van apothekers en artsen in de gemeente Asten er al decennia voor dat 20% minder geneesmiddelen wordt afgeleverd en dus 20% minder medicijnresten in het oppervlaktewater terecht komt. Zo wordt er bijvoorbeeld geen heel doosje pijnstillers (van 30 stuks) ter hand gesteld, maar slechts 10 stuks, om daarna de therapie te evalueren. Dit voorbeeld laat zien dat er een rechtstreeks verband is tussen voorschrijfgedrag en de hoeveelheid medicatie die in het water belandt. ‘De aanpak van Asten verdient navolging in de rest van Nederland’, zegt Van Soest. ‘Het duurzaam terugdringen van de hoeveelheid medicijnresten in water, vergt wel herziening van het uitgiftebeleid door zorgverzekeraars.’
Medicijnresten uit Water | JAMdots
Nederlands Consortium Antibiotica uit Water - AMR Insights (amr-insights.eu)
