Friso Smit is programmadirecteur en lid van de Raad van Bestuur van de Stichting Oncode Accelerator. Hij legt uit wat het probleem is bij de huidige ontwikkeling van kankertherapieën.
‘De bestaande methoden en technieken in het preklinische proces zijn verouderd. Ze houden te weinig rekening met de sterke heterogeniteit binnen deze specifieke patiëntengroep. Bovendien leidt maar 2% tot een succesvolle registratie. Dat brengt enorme faal- en financieringskosten met zich mee; dan praat je over enkele miljarden voor een kankermiddel. We hebben het dan alleen nog maar over het preklinische voortraject!’ (Zie Gupta rapport, bijvoorbeeld pagina 20, red.)
Real time- en real world-data
Het Oncode Accelerator programma biedt volgens Smit een goede mogelijkheid om ontwikkelkosten te reduceren, naast het doel om de klinische validatie te versnellen. De basis moet dan eerst goed zijn. Daarvoor ontbreken nu nog de patiënt-specifieke modellen.
‘Oncode Accelerator brengt patiënten naar het lab. De aanpak is gebaseerd op de implementatie van drie innovatieve platformtechnologieën bij de ontwikkeling van therapie: goed gedefinieerde patiëntencohorten, organoïden en kunstmatige intelligentie.’
De patiënt centraal stellen is essentieel, zegt Smit. ‘Dat doen we door real time- en real world-data te verzamelen en patiënten beter te karakteriseren. Tegelijkertijd ontwikkelen we patiënt-specifieke organoïd-modellen die de heterogeniteit van de patiëntengroep weerspiegelen. Die data en modellen worden gebruikt om nieuwe kandidaat-medicijnen te testen. Met de verkregen data kunnen we nieuwe AI-modellen ontwikkelen en trainen om uiteindelijk de werkzaamheid en veiligheid van kandidaat-geneesmiddelen voor geselecteerde patiëntpopulaties beter te voorspellen. Dat willen we vervolgens testen in vroeg-klinische studies.’
Na verbetering van het proces is de verwachting al in de preklinische fase te kunnen inschatten of een middel kans van slagen heeft. ‘Daarmee verlagen we de ontwikkeltijd en -kosten. Met demonstratieprojecten willen we dit aantonen,’ zegt Friso Smit.
Subsidie voor demonstratieprojecten
Maar dan praten we al over een volgende fase. Vooralsnog zijn de 30 huidige publiek-private partners binnen het programma bezig met het integreren, opschalen en innoveren van de infrastructuur. ‘Zodra het kan, betrekken we academische en industriepartners erbij die als opdrachtgever van een demonstratieproject willen fungeren om te helpen de geïnnoveerde infrastructuur te valideren en nieuwe kandidaat-geneesmiddelen te ontwikkelen.’
Smit denkt dat dat een kwestie van maanden is, maar zegt dat belangstellenden al welkom zijn om zich te melden.
Het Oncode Accelerator programma biedt subsidie voor die demonstratieprojecten. De partners voor demonstratieprojecten worden gezocht via het netwerk van de huidige betrokken stakeholders, naast een gerichte marketingcommunicatiestrategie.
‘Ook gaan we internationale samenwerkingen aan met bijvoorbeeld brancheorganisaties. We willen uiteindelijk Europees opereren en dus snel opschalen.’
Het vertrouwen dat geneesmiddelenbedrijven interesse hebben, is groot.
‘Er zijn al vele gesprekken geweest. Iedereen ziet wel dat de huidige aanpak niet toekomstbestendig is. Vooral door die ontbrekende focus op heterogeniteit, maar ook vanwege de enorme ontwikkelkosten waar we wat mee moeten.’
Meerwaarde industriepartners
Terug naar toekomstige partners. Friso Smit ziet voor hen meerwaarde op diverse vlakken.
‘Bedrijven met bepaalde targets en leads die nog niet ontwikkeld konden worden, kunnen bijvoorbeeld aankloppen. En kandidaat-geneesmiddelen die eerder afvielen, kunnen bij ons opnieuw geanalyseerd worden, maar dan bij een goed gekarakteriseerde patiëntenpopulatie met passende modellen. Hetzelfde geldt voor bestaande geneesmiddelen met mogelijkheden voor off-label toepassing of een andere indicatie. Het zijn allemaal invalshoeken waarmee je met onze infrastructuur relatief snel tot validatie kan komen. En ook een negatieve dataset kan behulpzaam zijn, bijvoorbeeld om AI-modellen te trainen.’
Volop mogelijkheden dus.
Uiteindelijk: nieuwe therapieën
De bedoeling is snel te beginnen met afgebakende demonstratieprojecten. ‘Binnen een jaar of vijf hopen we de eerste resultaten te hebben van kandidaat-geneesmiddelen die door die pijplijn zijn gegaan.’
Smits persoonlijke droom gaat nog verder. ‘Het zou prachtig zijn als we de Oncode Accelerator kunnen uitbreiden richting klinisch onderzoek met een gerichte kleine populatie. Dan kun je al experimenteel behandelen. En over 10 jaar hebben we hopelijk een aantal nieuwe therapieën succesvol in de kliniek gebracht. Een mooi toekomstbeeld.’
De start: Launch 8 september
De aanpak: Explainer animation
